اختلال اضطراب فراگیر

اضطراب بخشی از زندگی همه ماست مثلا وقتی می‌خواهیم امتحانی بدهیم یا عمل جراحی خودمان یا یکی از عزیزانمان دچار اضطراب می‌شویم که کاملا طبیعی است و ما دلیل قانع کننده و مشخصی برای این اضطراب خود داریم  اما در برخی افراد از این حد فراتر می‌رود و شخص اولا بدون داشتن دلیل خاصی و شواهد مشخصی و دوما در  زمان های مختلف دچار اضطراب می‌شود مثلا تصور کنید وقتی از خانه خارج می‌شوید به سرکار ، دانشگاه ، خرید یا مدرسه بروید دائما تصور کنید الان شما را خفت می‌کنند ، تصادف میکنید ، بنزین تمام می‌کنید و یا … به این نگرانی دائمی درباره اتفاقاتی که شمارا در معرض خطر قرار داده است و شما دائما نگران هستید اختلال اضطراب فراگیر می‌گویند که مشکلات زیادی را برای فرد ایجاد می‌کند از جمله اخلال در ارتباطات اجتماعی ، برهم زدن تمرکز و …. که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

این بیماری جزو دسته اختلالات اضطرابی بوده و در زنان دو برار مردان گزارش شده است و معمولا در میان سالی به اوج خود میرسد و در ادامه با بالا رفتن سن کاهش می‌یابد ، یکی از مسائل مهم که باید در نظر داشته باشید  توجه به زمان این نوع تفکر است مثلا شما اگر اتفاق ناخوشایندی برایتان افتاده باشد مثلا تصادف کرده باشید ممکن است تا چند وقت که از خانه بیرون می‌آیید از اینکه تصادف کنید ترس داشته باشید که این مسئله پس از چندی رفع می‌شود زمانی می‌توان نگرانی های زیاد خود را  به اختلال اضطراب فراگیر نسبت داد که حداقل 6 ماه درگیر آن باشید و در مورد تمامی مسائلی که قرار است اتفاق بیوفتد و نیوفتد نگران باشید ، درواقع به زبان ساده میتوان اختلال اضطراب فراگیر را نگرانی بیش از حد تعریف کرد و البته همانطور که از نامش پیداست “فراگیر” است ، یعنی همه وقت و همه جا  زندگی شمارا تحت الشعاع قرار می‌دهد و شما درواقع همیشه منتظر یک اتفاق ناگوار و بد هستید و مشخصه اصلی ان همانطور که گفتیم  بی دلیل بودن آن است مثلا شما از یک حیوان خاص می‌ترسید و در جایی که آن حیوان را می‌بینید دچار اضطراب شوید شما برای این دلیل دارید ولی وقتی در حال کار هستید و خوب کار می‌کنید فکر کنید شغل خود را از دست بدهید و یا وقتی سر وقت راه افتاده ‌ای نگرانی بیش از حد داشته باشید نکنه که دیر به وقت دکترم برسم و بدبخت می‌شم اگه دیر برسم و…. از این  دست افکار را که دلیل محکمی پشت آن نیست و هر روزه و همه جا اتفاق می‌افتد و آنقدر مهم نیستند در افکار شما زیاد باشد و درواقع شما اگر برای دکتر خود دیر برسید بدبخت و بیچاره نمیشوید با این وضعیت تفکر شما درگیر این اختلال هستید البته با شرایطی خاص که در ادامه آن را توضیح خواهیم داد.

تعریف مفهومی اختلال اضطراب فراگیر

اختلال اضطراب فراگیر یکی از اختلالات اساسی در آسیب شناسی روانی بوده به این دلیل که منعکس کننده فرایند های اصلی موجود در همه اختلالات هیجانی است درواقع نوعی نگرانی بیش از اندازه و نامعقول در مورد فعالیت ها و اتفاقات روز مره است که کنترل ناپدیر است  و نسبت به بیماری های مشابابه مزمن است و فرد همیشه درگیر آن است که موجب مشکلاتی همچون خواب ، تمرکز ، اخلال در روابط ، تحریک پذیری و … می‌شود و میانگین سنی شوع این اختلال از سن سی سالگی است و به ندرت در نوجوانی اتفاق می‌افتد که البته در نیمه دوم زندگی رفته رفته کمرنگ تر می‌شود.

علائم اختلال اضطراب فراگیر

نگرانی مداوم

همانطور که در قبل هم اشاره داشتیم اصلی ترین مسئله در این اختلال نگرانی دائمی سر مسائلی است که هیچ وقت اتفاق نخواهد افتاد و یا احتمال بسیار پایینی دارند پس یکی از علائمی که در فرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر مشاهده می‌شود نگرانی دائمی فرد درباره تمامی اتفاقات پیرامون است.

اضطراب در همه جا

این نگرانی ها و اضطراب ها مختص به مکان و یا زمان خاصی نیستند ممکن است فرد روی مبل لم داده باشد و باز هم بیش از حد نگران باشد که ممکن است الان زلزله بیاید و همه چیز نابود شود و از این دست مسائل پس حتی در مکان هایی که هرگونه اتفاقی دور از ذهن است این افکار اضطرابی خود را نشان می‌دهند.

زودرنجی

ناراحتی و نگرانی این افراد نه تنها از اتفاقاتی است که دستشان نیست و یا اهمیت ندارد و یا بسیار دور از انتظار است بلکه دیگر افراد را در انجام کارهایی که از نظر آنها خطر آفرین است را سرزنش می‌کنند و بعد از مدتی روی تمامی افراد بسیار حساس می‌شوند که باعث زودرنجی این افراد کم شدن آستانه تحمل در آنها می‌شوند.

بی آرام و قرار بودن در همه شرایط

برخی اوقات ممکن است شما واقعا در معرض خطری جدی باشید و در آن شرایط طبیعی است که مضطرب باشید ام برای این افراد هیچ شرایطی مدنظر نیست و در آرام ترین محل ها و شرایط نیز به این نوع افکار اجازه می‌دهند تا کنترلشان را به دست بگیرد و آرامش را از خود و بقیه سلب کنند.

دیدگاه های غیر منطقی و غیر واقعی

چقدر ممکن است بد باشد اگر شما به وقت دکتر خود ده دقیقه دیر برسید؟ افراد دچار اختلال اضطراب فراگیر کوچکترین مسائل را بسیار بزرگ تصور میکنند و آنهارا مهلک و مخرب جدی جلوه می‌دهند که بسیار غیر منطقی و غیر واقعی است.

افراط در همه چیز

افراط در تمامی مراحل زندگی موجب برهم زدن همه چیز می‌شود اینگونه افراد در همه مسائل حساسیت بیش از حد خرج می‌دهند تا افکار آشفته خود را آرام کنند و هیچ چیز نمیتواند آنهارا آرام کند و همیشه با سری مسائلی به صورت افراطی درگیر هستند.

مشکل در کارهای روزانه

استرس و اضطراب بالا در همه کارهای فرد اهلال ایجاد می‌کند به صورتی که حتی تصمیم گیری برای مسائل جزئی را برای او سخت می‌کند و شخص به سختی می‌تواند کارهای ساده روزمره خود را انجام دهد و همیشه درگیر اضطراب هاب بیهوده است.

عصبانیت

اطرافیان این افراد قطعا نگرانی های بی مورد را به ایشان گوشزد می‌کنند که البته این موارد برای آنها نه تنها کمک کننده نیست بلکه باعث نگرانی بیشتر انها و در مواردی عصبانیت آنها می‌شود چرا که به افکار آنها توجهی نمی‌شود.

اخلال در زندگی

استرس برای موفقت در زندگی انسان امری ضروری است اما وقتی که مقدار آن بالا برود برود بسیار مخرب می‌شود و تمامی مسائل و موارد زندگی فرد را تحت الشعاع قرار می‌دهد به طوری که در کوچکترین مسائل فرد ممکن است دچار درگیری دوگانگی و اضطراب شدید شود و نتواند هیچ عملی را درست انجام دهد.

لرزش بدن ، سردرد ، تعرق ، حالت تهوع و تکرر ادرار

تمامی این نشانه ها نشانه های استرس است که در برخی موارد که شما مضطرب می‌شوید عرق می‌کنید . شاید در فشار استرسی سردرد بگیرید و در موارد خیلی حاد حالت تهوع به شما دست بدهد اما باید توجه داشته باشید در اختلال اضطراب فراگیر این اتفاقات به دلیل اضطراب بالای دائمی همیشه برای شما هستند یا تک تک و یا به صورت ترکیبی که برخی در مواردی که اضطراب شدید می‌شود روی می‌دهند.

مشکل در تمرکز

استرس و اضطراب مهمترین عامل تخریب تمرکز است البته همانطور که گفتیم مقداری استرس برای بدن نیاز است اما در اینگونه افراد ککه همیشه درگیر آن هستند موجب اخلال به وجود آمدن در تمرکز فرد و پرش افکار وی شود.

خستگی و درد عضلانی

بالاخره این حجم از استرس و افکار منفی تاثیر زیادی روی بدن می‌گذارد و صدالبته انرژی زیادی از بدن میگیرد که این امر خستگی ناخوشایندی را برای فرد به همراه درد عضلانی ایجاد می‌کند در واقع فرد به دلیل حجم افکار همیشه خستگی را احساس می‌کند .

مشکلات خواب

در تمامی موارد اختلالات اضطرابی فرد دچار اختلالات خواب می‌شود یا پرخوابی یا کم خوابی و یا خواب نامنظم که خود این مسئله به داشتن اضطراب در طول روز و بیداری کمک میکند و هرچه خواب انسان نامنظم تر باشد بیشتر راه را برای استرس و اضطراب باز می‌کند . یکی دیگر از علائم افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر خواب نامنظم و حتی کم خوابی و پر خوابی است که درواقع خواب به صورت کافی و درست انجام نمی‌شود.

مشکلات ذهنی

تصور کنید یک لحظه آرامش نداشته باشید و دائما فکر کنید الان ماشینم خراب میشود ، الان خانیمان خراب می‌شود الان فلان اتفاق  می‌افتد و… ببینی همین الان فکرتان درگیر شد حال تصور کنید در زول روز پر از این افکار باشید در این حالت مغز انسان بسیار آشفته و پر از افکار منفی می‌شود که مشکلات و دگیری ها و اختلالات ذهنی بسیاری را پدید می‌آورد.

ملاک های تشخیصی اختلال اضطراب فراگیر

اختلال اضطراب فراگیر در زنان دوبرابر مردان است به طور کلی فردی را که شش ماه تا یک سال به صورت مداوم درگیر این افکار باشند را جزو افراد درگیر با اختلال اضطراب فراگیر می‌دانند این اختلال در اروپا فراگیر تر از بقیه دنیاست و در زمان نوجوانی به صورت نادر اتفاق می‌افتد و در افراد معمولا از سن سی سالگی و میانسالی به اوج خود می‌رسند و در ادامه رفته رفته کاهش می‌یابد اما در آن بازه زندگی فرد را به طور جدی تخت تاثیر قرار می‌دهد البته این اختلال درجه بندی دارد که در درجه های بالا خطرات زیادی را نیز شامل می‌شود. درمجموع سن شروع بروز این اختلال از دیگر اختلالات اضطرابی بالاتر است ، برای تشخیص این بیماری باید از یک متخصص کمک بگیرید که با کمک تست های روانشناختی و تست های بالینی و بتواند این اختلال را در شما تشخیص دهد عواملی مانند رفلکس معده ، اختلال در عملکرد قلب و معده و … میتواند از عواملی باشد که در تشخیص کمک می‌کند.

ویژگی های اختلال اضطراب فراگیر

اولین مسئله ای که بعد از داشتن علائم به آن باید توجه داشت مدت زمان آن است که حداقل 6 ماه تا یک سال باید دوام داشته باشد  که البته شناخت علائمو تشخیص به عهده متخصص است با این حال اختلال اضطراب فراگیر از عملکرد بالای مکانیسم های ترس و جنگ و… مغز به وجود می‌آید درواقع بخشی از مغز ما است به نام مغز قدیم که در شرایط خطر دو راه را برمیگزیند یا فرار یا حمله که هردو هیجاناتی را برای ما ایجاد میکتد و بدن را در حالت اماده باش قرار میدهد به طوری که ضربان قلب پیدا می‌کنیم و تنفس بالا می‌رود و تمامی نشانه های استرس را دارا میشویم چرا که مغز فکر می‌کند ما در شرایط خطر قرار داریم و تمامی مکانیزم هارا فعال نگه می‌دارد تا خطر رفع شود اما در این افراد خطر همیشه در پس ذهن انهاست که همین امر موجب تحلیل رفتن بدن خستگی فراوان جسمی و ذهنی و … می‌شود که این مسئله پس از اتفاقی  و مدتی در فرد نهادینه شده و زندگی را به کامش تلخ و سخت میکند.

تست اختلال اضطراب فراگیر

هیچگونه تست بالینی مبنی بر شناخت اختلال اضطراب فراگیر وجود ندارد و متخصصین در این حوزه ها با استفاده از تست های روانشناختی به افراد برای تشخیص این بیماری کمک می‌کنند که این تست شامل سوالاتی از تجربیات این افراد است که کمک میکند تا وجود بیماری و در مرحله دوم شدت آن را تشخیص دهند تا با توجه به آن بتوانند ترتیب درمانی را برای شخص پدید بیاورند البته همانطور که گفته شد تست بالینی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد اما بعد از انجام تست های روانشناختی متخصصین تست های قلب و معده و … را انجام میدهند تا از این عمر مطمئن شود به این دلیل که افراد درگیر با این اختلال دچار مشکلاتی جسمانی از این قبیل می‌شوند.

اضطراب منتشر

اختلال اضطراب فراگیر با نام های دیگر نیز شناخته میشود از جمله اضطراب شناور و یا اضطراب منتشر که دلیل این نام گذاری ها همه جا و همه گیر بودن این نوع اضطراب است که منوط به مکان ، زمان و یا شرایط خاصی نیست و این اسامی تنها اسامی دیگری است که برای این اختلال انتخاب شده و از نظر علمی تفاوتی با یکدیگر ندارند.

دلایل اختلال اضطراب فراگیر

اختلال اضطراب ممکن است از مواردی همچون ژنتیک باشد که دست خود فرد نبوده و در برخی موارد از موارد محیطی است که به دلیل هشدارها و مسائل استرس زای زیاد که ممکن است فرد دچار شود و دیگر مسائلی مربوز به خانواده به طوری که ممکن است کمال گرایی افراطی خانواده این بلا را سر فرزند بیاورد و یا افراط در گوشزد کردن و هشدار درباره خطرات احتمالی در زندگی که این در ذهن فرد جا خشک میکند و در ادامه در زندگی خود با مسائل این چنینی درگیر می‌شود از دیگر مسائلی که خوانواده میتواند ایجاد کند کنترل گری بیش از حد روی فرزند است و یا فرزند پروری معکوس به صورتی که خوانواده فرزند را به عنوان سنگ صبور خود قرار می‌دهندو  همچنین مواردی مانند خلق و خوی خود فرد در زندگی و همینطور تجربه سختی در دوران کودکی مانند از دست دادن والدین می‌تواند این اختلال را در میانسالی برای فرد ایجاد کند.

درمان اختلال اضطراب فراگیر

بهترین درمان در این بیماری درمان های ترکیبی است که فرد علاوه بر دارو درمانی باید به شناخت درمانی و روان درمانی نیز معرفی شود که البته اقداماتی که خود فرد در طول درمان باید انجام دهد بسیار مهم است ، در مرحله اول باید این بیماری توسط یک فرد متخصص در حوزه شناختی تشخیص داده شود و در مرحله بعد شدت آن اندازه گیری می‌شود و با کمک یک روانپزشک داروهای شما تجویز می‌شود که آنها را باید بسیار با حساسیت مصرف کنید چراکه تاثیر گذار باشند و مشکلات بیشتری را به وجود نیاورند در ادامه شما با جلسات روان درمانی باید به یافتن ریشه مشکل آن بپردازید و هسته اصلی به وجود آمدن آن را شناسایی کنید تا بتوانید کنترل آن را در دست بگیرید و مرحله آخر اقدامات خود حمایتی است که هر کاری که برای آرامش خود می‌دانید باید انجام دهید تا از شر این اختلال رهایی پیدا کنید ممکن است چالش برانگیز و سخت باشد اما با خواندن کتاب های مربوزه ورزش کردن و مدیتیشن آرامش از دست رفته شما تا حدودی باز می‌گردد و تمرکز خود را دوباره به دست می‌آورید و میتوانید با کمک یک متخصص به مقابله با بیماری خود بروید.

داروی اختلال اضطراب فراگیر

داروهایی که توسط روانپزشکان برای این مشکل تجویز می‌شود عموما از داروهای آرامش بخش و خواب آور است که استرس و اضطراب را کاهش می‌دهند اما باید این نکته را توجه کنید که شما اگر یک دوره دارو را مصرف کنید و حالتان بهتر شود اما ریشه آن را حل نکرده باشید دوباره ممکن است به آن مبتلا شوید و نکته مهم دیگر این است که این دارو ها عوارضی دارند پس حتما باید زیرنظر یک متخصص مصرف شود و از مصرف خودسرانه آن به شدت بپرهیزید.

درمان اختلال اضطراب فراگیر بدون دارو

فرد می‌تواند با استفاده از تکنیک های روانشناختی و همچنین با استفاده از رواندرمان گر و حمایت خانواده خود به درمان بدون دارو دست پیدا کند تنها مسئله مهم در این درمان چالش هایی است که شخص با آن روبه رو است و فرد باید سختی هایی را تحمل کند تا به آرامش برسد اما قطعا در ادامه زندگی با موفقیت های بزرگی دست پیدا میکند چرا که بعد از درمان بدون دارو شخص به یک خودآگاهی قابل قبولی دست پیدا می‌کند که به هیچ عنوان به سادگی دوباره درگیر این مسائل نخواهد شد پس کمک رواندرمانگر و اینکه فرد چقدر به آن عمل میکند در روند درمان بدون دارو بسیار مهم است.

تکنیک های روانشناختی برای درمان اختلال اضطراب فراگیر

یکی از تکنیک های روانشناختی برای درمان به صورت شناختی رفتاری است که تاثیر بسیار خوبی را بر روی اختلال اضطراب فراگیر نشان داده است که باید توسط یک فرد متخصص صورت بگیرد تا بتوانید آن را مورد درمان قرار دهید در این نوع درمان به فرد کمک می‌شود که اضطراب و افکار خود را کنترل کند و با دید بهتری به دنیا و اطراف خود نگاه کند و همچنین تکنیک هایی مانند هیپنوتیزم و مدیتیشن و آرامش های عمیق نیز میتواند کمک به درمان بکند.

کلام پایانی

از مصرف خودسرانه دارو برای درمان بیماری های روحی به شدت بپرهیزید چراکه ممکن است عواقب خوبی را به همراه نداشته باشد و برای مصرف دارو حتما با یک روانپزشک مشورت کنید در صورت بروز این علائم مسئله را جدی بگیرید و به یک متخصص خوب مراجعه کنید تا مشکل را مورد بررسی قرار دهد و نگران نباشید میزان موفقیت در درمان در صورت شیوه درست درمان مقدار قابل توجهی است پس نباید نگرانی بابت درمان آن داشته باشید و البته باید در نظر داشته باشید مصرف مواد غذایی که قند فراوان دارند و همچنین دارای کافئین هستند دوری کنید تا اضطراب شما بیشتر نشود حتما روزانه ورزش کنید و مدیتیشن را جزو برنامه روزانه خود قرار دهید و همیشه در مواردی که مشکل روحی برای شما ایجاد می‌شود از یک روانشناس کمک بگیرید تا در زندگی خود به آرامش و حال خوب دست پیدا کنید.