بی اشتهایی عصبی

بیماری آنورکسیا نروزا چیست؟ 

آنورکسیا نروزا ، همان بی اشتهایی عصبی است که در دسته اختلالات عصبی خورد و خوراک قرار می‌گیرد به طوری که فرد علاوه بر داشتن اشتها برای غذا از خوردن آن اجتناب می‌کند و گرسنگی شدیدی را تحمل می‌کند اغلبا این بیماری با بی اشتهایی همراه نیست و در واقع بی اشتهایی ترجمه دقیقی نیست در واقع نروزا به معنی هیجانی است و هیجانی و احساسی بودن این مسئله را نشان می‌دهد و تنها در موارد خیلی شدید دیگر فرد اشتهایی برای خوردن غذا ندارد اما در بقیه موارد تمایلی به خوردن غذا نشان نمیدهند حتی با وجود گرسنگی ، این اختلال در نوجوانی و اوایل بزرگسالی شروع می‌شود و تعداد آقایانی که برای درمان مراجعه کرده‌اند تقریبا یک دهم تعداد خانم ها بوده است و این بیماری در بانوان ده برابر شایع تر است و البته به بیماری مانکنی نیز معروف است که مانکن ها به دلیل فشار روانی بالا برای کاهش وزن و داشتن وزنی ایده‌آل بسیار دچار این اختلال می‌شوند این اختلال ترس بسیار زیادی از چاق شدن را برای فرد ایجاد می‌کند که باعث کاهش وزن شدید فرد می‌شود و اصلا تمایلی به خوردن غذا نشان نمی‌دهد این ترس خوردن غذا می‌تواند از مسائلی همچون رژیم های سخت غذایی نشئت گرفته باشد و یا حتی دوره های پر استرس زندگی که بسیار برای بدن خطرناک است و نیازهای بدن به هیچ عنوان رفع نمی‌شود و رفته رفته باعث تحلیل قلب ، کلیه ، معده و روده می‌شود به دیگر علائم می‌توان ضعف بالینی فرد و ریزش موی فرد اشاره کرد ، که بسیار برای بدن ضرر دارد و ممکن است موجب لاغری شدید و حتی مرگ فرد شود. این افراد تصوری درستی از وزن و بدن انسان ندارند و این امر باعث این مسائل می‌شود که در ادامه به آن و علائم و درمان آن می‌پردازیم.

آنورکسیا چیست؟

آنورکسیا به معنی بی اشتهایی است که ریشه یونانی دارد و اختلالی است که افرادی که وزن خود را مهمترین مسئله زندگی خود می‌بینند به آن دچار می‌شوند در واقع به این بیماری بیماری مانکنی نیز گفته می‌شود که این اسم از اختلالی که در بسیاری از مانکن ها به وجود آمده گرفته شده و همین طور فضاهایی که داشتن وزن ایده آل بسیار پر اهمیت است مانند کلاس های رقص و مدلینگ به صورتی که آنها ترس بسیار شدیدی از افزایش وزن خود داشته اند و به دلیل فشار روانی بسیار زیاد از این سو به هیچ عنوان تمایلی به خوردن غذا نشان نمی‌دهند حتی با وجود گرسنگی و اشتها ، این افراد که تصور درستی از وزن خود ندارند حتی با وجود اینکه لاغر هستند یا می‌شوند باز هم خود را چاق می‌بینند و به صورت افراطی در حال کنترل وزن خود هستند ، که این موارد باعث استرس و اضطراب شدید در آنها می‌شود و همینطور مواردی چون ضعف بدن ، سردی بدن ، اختلال در کلیه و قلب ، عدم توانایی در تمرکز ، زودرنجی ، اضطراب اجتماعی و… را نیز را شامل می‌شود. که این موارد با افزایش وزن شخص رو به بهبودی می‌رود اما با روند دوباره کاهش وزن تمامی موارد باز می‌گردد.

مشکلات آنورکسیا:

بی اشتهایی عصبی مشکلات زیادی را برای فرد به وجود می‌آورد از آنجایی که این بیماری شبیه به بیماری افسردگی است مشکلات و علائمی شبیه به یکدیگر را دارد اما بزرگترین تفاوت در آنها این است که در آنورکسیا فرد بی اشتها نیست اما در افسردگی فرد اظهار به بی‌اشتهایی دارد و تمایلی به خوردن غذا نشان نمی‌دهد و از دیگر مسائل این اختلال می‌توان به اضطراب شخص عدم توانایی در تمرکز ، گریه های دوره ‌ای مانند افسردگی ، مشکلات در خواب ، منزوی شدن فرد ، اختلال در میل جنسی فرد ، خستگی ، ضعف و غش ، درد در ناحیه شکم و همچنین یبوست ، مشکلات قلبی مانند ضربان نامنظم ، اختلال در قاعدگی ، فشار خون پایین ، پوکی استخوان ، اختلالات هرمونی ، تورم بدن و…اشاره کرد که این افراد به دلیل ضعف شدید در بدن خود همیشه ممکن است در انگشتان خود احساس سرما کنند و به هیچ عنوان تحمل سرمارا نداشته باشند و حتی در روزهای گرم نیز اظهار سرد بودن کنند و همچنین آبی شدن انگشتان فرد نیز جزو مشکلاتی است که فرد با آن دست و پنجه نرم می‌کند. برخی بیماران ممکن است رو به پرخوری بیاورند و بعد از غذا خود را مجبور به استفراغ آن کنند ، این افراد به دلیل نرسیدن مواد معدنی لازم به بدن بسیار زود رنج و بدخلق می‌شوند که همانطور که قبلا اشاره شد در صورت بازگشت وزن این موارد رفع می‌شود و همچنین به دلیل افسردگی به وجود آمده و یا همراهی افسردگی و اضطراب با این اختلال ممکن است افکار خودکشی نیز گاها به سراغ فرد بیاید.

 دلایل به وجود آمدن آنورکسیا

شایع ترین دلیلی که ممکن است افراد به آنورکسیا مبتلا شوند قرار گرفتن در جمع یا فرهنگی است که وزن خود را بسیار پر اهمیت می‌دانند مانند کلاس های رقص کلاس های باله و یا بودن در فرهنگی که معیار جذابیت فرد و همین طور موفقیت فرد در لاغر بودن است که فرهنگ های غربی و رسانه های اجتماعی بسیار در شیوع این مسئله موثر هستند در این شریط فرد با کمی چاق شدن احساس بسیار بدی پیدا میکند و سعی در کاهش وزن خود دارد و با کمترین غذایی که می‌خورد عذاب وجدان می‌گیرد و با کوچکترین تلنگری خود را قضاوت بی‌رحمانه‌ای میکند که در کمال گرایی های افراطی و فرهنگ‌هایی که ملاک ها به این صورت است این بیماری بیشتر پدیدمی‌آید و از آنجایی که خانم ها روی وزن خود حساسیت بیشتری نشان می‌دهند امکان ابتلایشان به این بیماری بیشتر است و به دلیل باورهای نادرستی که برایشان به وجود آمده و همینطور عدم داشتن اطلاعات درباره مضر بودن لاغری بیش از حد به این اختلال دچار می‌شوند. استرس و اضطراب و اختلالات روانی همچون وسواس نیز از دیگر دلایل  است ، برخی افراد نیز به دلایل ژنتیکی به دلیل حساسیت بیش از حد و لجوج بودن نیز به این بیماری دچار می‌شوند . یکی دیگر از این موارد میتوان به تصور غلط فرد از داشتن اندام خوب و روی فرم دانست آنها با رفتارهای کمال گرایانه حتی این شرایط را سخت تر و بدتر می‌کنند چراکه ممکن است در جمعی لاغری مد نظر باشد ولی فرد با افکار افراطی خود به شدت به خود آسیب بزند.

راه های تشخیص آنورکسیا:

یکی از واضح ترین مواردی که در آنورکسیا مشاهده می‌شود عادت‌های غذایی فرد است که بسیار عجیب و غریب است که باعث لاغری بیش از حد شده و موجب اختلال در روند رشد فرد از تمامی لحاظ می‌شود ، این افراد به شدت از چاق شدن می‌ترسند و هر رژیم افراطی و غذا نخوردن را به خود تحمیل می‌کنند و کاهش وزن چشمگیری دارند. و این افراد تصور غلطی از وزن خود دارند و تمام زندگی خود را وابسته به آن می‌بینند و  به هبچ عنوان کمبود وزن خود را به عنوان مسئله جدی نگاه نمی‌کنند و قبول ندارند که ممکن است باعث آسیب های جدی به بدنشان شود. فرد همیشه خود را چاق تصور می‌کند حتی در زمانی که بسیار لاغر هستند و از دید بقیه پوست و استخوانی بیش ندارند. این افراد عادت غذایی خود را مخفی میکنند و علائم خود را انکار می کنند .

ارتباط کم غذایی با بی اشتهایی عصبی:

بی اشتهایی عصبی همان‌طور که متوجه شدید این طور است که شخص اشتها به خوردن غذا دارد اما از ان اجتناب می‌کند و کم غذایی به همراه علائم می‌تواند از موارد خیلی خفیف آن باشد و البته که کم غذایی و کم اشتهایی میتواند به دلایل بسیار زیادی باشد اما به طور کلی می‌توان گفت که فردی که دچار بی اشتهایی عصبی است ممکن است سابقه کم غذایی داشته باشد اما در افراد کم غذا کم اشتهایی و عدم تمایل در غذا دیده می‌شود که در افرادی که مبتلا به آنورکسیا هستند اشتها به خوردن غذا دارند اما از آن دوری می‌کنند.

علائم بی اشتهایی عصبی:

• لاغری غیر عادی در فرد به صورتی که به یکباره شخص وزن زیادی را از دست می‌دهد.
• خستگی شدید فرد که دلیل آن را نمی‌داند و حوصله انجام هیچ کاری را ندارد.
• زودرنجی
• فرد دچار سرگیجه های متوالی می‌شود که این مورد ممکن است تا بیهوشی پیش برود و شخص غش کند.
• بیخوابی شدید فرد که ممکن است حتی تا چند روز فرد به بیخوابی دچار شود .
• ریزش مو و ضعیف و شکننده شدن مو
• زرد شدن پوست فرد و بدن فرد
• تپش قلب که در طولانی مدت ممکن است تپش قلب بیشتر اتفاق بیوفتد.
• فشار خون پایین
• ضعف عمومی بدن
• احساس سردی همیشگی در بدن حتی در گرما
• یخ کردن انگشتان
• آبی و تیره شدن انگشتان که از فشار خون پایین نشئت می‌گیرد.
• خشکی بدن به دلیل رسین آب کم به بدن است و بیماری‌های کلیوی و مربوط به کمبود آب را به وجود می‌آورد.
• وردم دست و پاها
• عادت های عجیب غذایی اجتناب شدید از خوردن برخی غذاها و رژیم های خیلی سخت.
• کاهش میل جنسی فرد
• عدم توانایی در تمرکز
• پوشیدن لباس‌های زیاد
• اختلال در قاعدگی
• ورزشکردن افراطی و بیش از حد
• تمایل به غذا خودن در تنهایی به دور از جمع و اجتماع
• قضاوت بی رحمانه خود درمورد وزن خود
• دندان قروچه

درمان بی اشتهایی عصبی :

هدف از درمان این بیماری رسیدن شخص به وزن نرمال و دوری از این افکار و تصورات غلط درباره وزن خود است که  اولین مرحله برای هر درمان شناخت آن بیماری یا اختلال است این بیماری که در دسته اختلالات روانی به حساب می‌آید نیز مشابهاتی دارند که به روش های دارو درمانی ، خانواده درمانی و روانشناختی مورد درمان قرار می‌گیرد. که برخی از بیماران نیاز به بستری شدن دارند و البته چراکه این بیماری با افسردگی نیز همراه است افراد از حضور در این مراکز جهت درمان خودداری می‌کنند و خوانواده ایشان و اطرافیان و نزدیکان این افراد نگرانی بیشتری را نشان می‌دهند. برخی از این افراد ممکن است در گذشته به منظور کاهش وزن خود از داروهای کاهش وزن و چربی سوز و حتی گایاهان دارویی به صورت افراطی استفاده کرده باشند که باید توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار بگیرد، این افراد نیاز دارند تا تصورات خود را نسبت به وزن خود اصلاح کنند و با آگاهی یافتن از رژیم های سخت و تفکرات افراطی خود باید قدم در بهبود خود بگذارند که همانطور که اشاره شد در برخی موارد شدید ابتلا دکتر موظف به بستری بیمار می‌باشد.

 روش‌های روانشناختی برای درمان بی اشتهایی عصبی :

افراد باید نسبت به افکار افراطی خود نسبت به وزن خود و غذاهایی که مصرف میکنند یا نمیکنند و شناخت اهمیت وزن در زندگی اطلاعاتی را کسب کنند به صورتی که احساسات و هیجانات خودشان را کنترل کنند و خود  را در این مسیر به چالش بکشند و آموزش هایی درباره این بیماری ببینند و به خودآگاهی در آن برسند تا بتوانند از آن جلوگیری کنند این بیماری چون ممکن است از اختلال دیگری نشئت گرفته باشد باید تمامی موارد توسط روانشناس و روانپزشک بررسی شود تا ریشه آن حل شده و کمک به بهبود فرد کند چرا که اگر حتی فرد از بیماری خود آکاهی پیدا کند و ریشه مورد دیگری باشد ممکن است فرد دوباره به زندگی خود به سبک قدیم ادامه دهد که بسیار برای فرد خطرناک است. یکی دیگر از این روش های شناختی جهت درمان خانواده درمانی است که این مورد برای افراد با سن پایین تر تاثیر بهتری دارد و به صورتی است که با آموزش هایی که به خانواده فرد داده می‌شود شخص را در مسیری قرار می‌دهند که بتوانند از آن افکار و سبک زندگی دوری کند و رو به بهبودی برود.

دارو درمانی در بی اشتهایی عصبی :

همانطور که در بالا اشاره شد در مواردی که با شدت بالا همراه می‌شود ممکن است مشکلات جدی را برای فرد ایجاد  کنند و همچنین چون این بیماری با افسردگی نیز همراه است ممکن است فرد دست به خودکشی بزند در این موارد پزشک بیمار را بستری میکند و با وجود اینکه فرد را مورد دارو درمانی قرار می‌دهد باید به صورت کاملا دوره‌ای و منظم وزن شخص چک شود و همچنین شخص از لحاظ روحی و روانی مورد بررسی قرار بگیرد تا به ثبات در رفتار و جسم خود برسد. برای انورکسیا داروی خاصی تعیین نشده و مشخص نیست و دکتر ها در برخی موارد از داروهای ضد افسردگی و اضطراب استفاده میکنند و در مجموع به دلیل کمبود مواد معدنی در بدن باید مواد مغزی از جمله ویتامین ها ، آهن و مکمل های غذایی به بدن برسد تا بدن بتواند دوباره خود را بازیابد و تامین کند که البته این موارد نیاز به مشاوره پزشک متخصص در این مورد دارد و مصرف خودسرانه و خارج از عرف ممکن است مشکلات دیگری را برای فرد پدید آورد.

درمان قطعی بی اشتهایی عصبی:

این  بیماری از بیماری هایی است که برای درمان آن شخص چالش هایی را دارد که باید از آنها بگذرد که برای برخی افراد بسیار  سخت و دشوار است و مهمترین راه حل  و موثرترین مسئله برای بهبود فرد رسیدن به سلامت روانی در نگاه خود به وزن و زندگی است که که اگر فرد با مراجعه به روانشناس و روانپزشک از بیماری خود آگاهی پیدا کند و همچنین در دوره های کنترل استرس شرکت داشته باشد و در مورد آن اطلاعاتی کسب کند و به آن عمل کند در طول زمان فرد میتواند به این بیماری غلبه کرده و خود را از این افراط رهایی بدهد تمریناتی همچون مدیتیشن نیز میتواند برای رسیدن فرد به آرامش و همچنین دوری از نوع فرهنگی کهوزن را بسیار پر اهمیت میدانند نیز موثر است که احساسی ناخوشایند از آن فرهنگ و جمع دریافت نکنند درتحقیقات نشان داده شده است که در فرهنگ های  غربی که به افراد لاغر از نظر جذابیت بهای بیشتری داده می‌شود این بیماری بیشتر مشاهده شده و آگاهی از این وسواس افراطی باید بدست بی‌آید همچنین ارتباط بیشتر با خانواده و همچنین مقابله با چالش های پیش رو در روند درمان بسیار موثر است که شخص با خودشناسی در این موضوع می‌تواند به درمان بی اشتهایی عصبی دست پیدا کند. گرفتن مشاوره از پزشک های متخصص در این زمینه ها بسیار مهم است و در مورد وزن نرمال بدن و همینطور رژیم های سالم غذایی فرد باید اطلاعات علمی و صحیحی را کسب کند. در مجموع شخص باید به صورت ترکیبی درمان شود تا درمان به صورت قطعی انجام شود.

کلام پایانی

همانطور که متوجه شدید این اختلال بر اثر کمال گرایی افراطی در افراد به وجو می‌آید و کمک گرفتن از یک فرد متخصص بسیار مهم و موثر است پس بیماری را جدی بگیرید و برای درمان آن حتما اقدام کنید و قبل از هرگونه اقدامی حتما با پزشک مشورت کنید و با روانشناس و روانپزشک همراه شوید تا به صورت کاملا علمی و حرفه‌ای با بیماری برخورد شود تا دچار عواقب جبران ناپذیر نشوید ، و سعی داشته باشید در تمامی مراحل زندگی خود با اعتدال جلو بروید و جلوی افکار گذرا و بی اهمیت را بگیرید تا خود و خانواده خود در آرامش باشید.