اختلال شخصیت

به مجموعه ای از رفتارها ، سبک تفکر ، شیوه حرف زدن ، درک از محیط ، ذهنیت ها ، انگیزه‌ها ، هیجان‌ها ، اقدامات ، تعاملات بین فردی و نحوه تعاملات با شرایط محیطی در یک فرد شخصیت آن فرد گفته می‌شود و در مواردی که اختلال در این موارد و الگوی روابط و ارتباطات و باور ها وجود داشته باشد به اختلال شخصیت شناخته می‌شود . در این موارد این مسئله برای خود شخص طبیعی است و مشکلی در آن نمی‌بیند و حتی ممکن است دیگران را به خاطر رفتار ها و عقایدشان سرزنش کند.

اختلالات شخصیت انواع مختلفی دارد که هر کدام علائم خاص خود و همچنین مشکلات و دردسر های خود را برای فرد و اطرافیان فرد ایجاد می‌کنند وجه مشترک تمامی اختلالات شخصیت در افراد عدم برقراری ارتباط درست با دیگران است به این دلیل که از رفتار ها و الگوهای ناسالمی پیروی می‌کند و آن را درست و اصولی می‌داند ، اختلال شخصیت ممکن است بر روی روش تفکر درباره دیگران و خودمان و همچنین روش کنترل افکار تاثیر بگذارد و ممکن است راه های ارتباط با دیگران طور دیگری باشد و البته شیوه پاسخگویی های احساسی به نحوی دیگر باشد ،اختلال شخصیت انواع مختلفی دارد از این رو هرکدام نیز علائم خاصی برای خود دارند و افراد مبتلا به اختلال شخصیت معمولا به یک نوع دیگر نیز همزمان دچار هستند که البته همانطور که اشاره شد خودشان از ان بی‌خبرند و به سادگی آن را نمی‌پذیرند ، و ممکن است در کنار این اختلال به دلیل مشکلاتی که برایشان به وجود می‌آورد روی به استفاده از مواد مخدر و الکل برای کنار آمدن با مشکلاتشان انجام دهند.

علائم اختلال شخصیت

اختلال شخصیت انواع مختلفی دارد به طوری که هر کدام دارای علائم خاص خود هستند که در ادامه به طور مختصر درباره هر کدام توضیح خواهیم داد اما در این اختلالات شخصیتی وجوه مشترکی وجود دارد و نکته اصلی در تمامی آنها عدم برقراری ارتباط درست با دیگران است و در واقع ارتباطات ناسالمی با دیگران دارند ، اختلال شخصیت بر روش تفکر درمورد خود و دیگران تاثیراتی ‌می‌گذارد و یا نحوه پاسخگویی احساسی افراد ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد و روش کنترل رفتار و همچنین راه ارتباط با افراد دیگر ممکن است غیر عادی و تاثیر گرفته از اختلال باشد ، نکته مشترک دیگر در بحث اهتلال شخصیت این مسئله است که افراد این نوع نگاه به دنیا و سبک برخود و رفتار را عادی می‌بینند و حتی ممکن است دیگران را برای انجام رفتار هایشان سرزنش و نصیحت کنند.

اختلالات شخصیتی انواع مختلفی دارند که به سه دسته تقسیم می‌شوند به طوری که هر دسته یک نقطه مشترک دارند:

• در دسته اول همه افراد دارای رفتارهای عجیب و غریبی هستند
• در دسته دوم همه افراد در کنترل احساسات خود مشکلاتی دارند و همچنین رفتار غیرقابل پیش بینی دارند
• در دسته سوم تمامی اختلالات همراه با اضطراب فراوان و همچنین ترس است

انواع اختلال شخصیت و علائم آن

همانطور که پیشتر توضیح دادیم اختلال شخصیت به سه دسته تقسیم می‌شود که هر کدام علائمی مشترک دارند

• دسته اول

اختلال شخصیت پارانوئید

• این افراد همیشه مشکوک هستند ، به کسی اعتماد ندارند ، سخنان خنثی افراد را تهدید آمیز برداشت ‌می‌کنند و تصور دارند بقیه قصد آسیب رساندن به ‌آنهارا دارند ،به شدت کینه‌ای هستند و بدون دلیل به بقیه شک دارند به طوری که راجع به امانت داری و وفاداری بقیه کاملا بی اعتماد هستند.

اختلال شخصیت اسکیزوئید

• این افراد نسبت به اطراف خود بی‌تفاوت هستند ممکن است افرادی گوشه گیر و منزوی معرفی شوند و همچنین به ندرت با افراد دیگر ارتباط برقرار می‌کنند ، احساسات خود را بیان نمی‌کنند ، از اکثر فعالیت ها نمی‌توانند لذت ببرند ، علاقه خاصی برای برقراری رابطه جنسی ندارند ، و ظاهری سرد و بی تفاوت دارند ، این اختلال در مردان بیشتر از زنان دیده شده است.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

• این افراد افکار اعتقادات و نوع گفتار عجیب و غریبی دارند رفتار های عجیب و متعصبانه‌ای در روابط از خود نشان می‌دهند ، احساسات سطحی دارند و پاسخ های احساسی نامناسبی از خود بروز می‌دهند ، خود را دارای تفکر جادویی می‌پندارند به طوری که فکر می‌کنند می‌توانند با افکار خود روی افراد و رویدادها تاثیر بگذارند و معتقدند که برخی حوادث حاوی پیغامی منفی برای آنان است ، به دیگران مشکوکند و البته این اختلال می‌تواند همراه با اضزراب شدید همراه شود.
• دسته دوم

اختلال شخصیت ضد اجتماعی

• این افراد حقوق دیگران را نادیده می‌گیرند و رفتارهای ضد اجتماعی از خود نشان می‌دهند مرتبا دروغ می‌گویند و فریب می‌دهند و ممکن است بسیار بی پروا عمل کنند و همین طور به قوانین و هنجار ها بی تفاوت هستند و در مورد اعمالی که انجام می‌دهند و تاثیری که روی دیگران می‌گذارند فکر نمیکنند و بی تفاوت هستند ، انجام رفتارهای پرخاشگرانه ، درگیری با قانون ، رفتارهای غیر مسئولانه ، نادیده گرفتن امنیت خود و دیگران از دیگر مواردی است که در این افراد دیده ‌می‌شود.

اختلال شخصیت مرزی

• بی ثباتی در احساسات و هویت افراد و همچنین رفتارهای پرخطر از ویژگی های این افراد است ، این افراد روابط بی پایان و ناپایداری دارند ، ممکن است برای جلو پیری از طرد شدن دست به کارهای خطرناکه مانند خودزنی و خودکشی بزنند و یا الکل و مواد مخدر برای کنار آمدن با این قضیه استفاده کنند ، در اکثر اوقات به دلیل نواسانات بالای خلقی دچار اضطراب هستند ، خشم خود را به طور مکرر به نمایش می‌گذارند ،ترس شدیدی از تنها شدن و رها شدن دارند و رفتارهای پرخطری از خود نشان می‌دهند مانند رانندگی پرخطر ، رابطه جنسی ناایمن ، قمار و یا پرخوری.

اختلال شخصیت نمایشی

• افرادی که دچار این اختلال هستند به دنبال جلب توجه دیگران هستند و برای این کار تلاش های زیادی انجام می‌دهند در مورد ظاهرشان نگرانی های زیادی دارند ، به راحتی تحت تاثیر دیگران کارهایشان و صحبت هایشان قرار می‌گیرند ، در واقع احساسات سطحی دارند و از داشتن روابط نزدیک با دیگران تسورات اشتباهی دارند ، به شدت دنبال جلب توجه به شیوه های جنسی و نمایشی هستند و عاشق این مسئله هستند که مرکز توجه همه قرار بگیرند.

اختلال شخصیت خود شیفته

• افراد درگیر با این اختلال همانطور که از اسمش پیداست دچار خودشیفتگی زیاد هستند و خود را مهمتر و خاص تر از دیگران می‌بینند و حس خود بزرگ بینی نسبت به خود دارند ، نیاز ها و احساسات دیگران را درک نمی‌کنند و خود خواهانه رفتار می‌کنند ، به شدت نیازمند دریافت تحسین و ستایش دیگران هستند و افرادی متکبر و مغروری نیز هستند ، از دیگزان اسفاده ابزاری می‌کنند و معتقدند دیگران به آنها حسادت می‌کنند به همین علت افرادی حسودی نیز به شمار می‌روند ، در دستاوردها و استعدادهایشان اغراق زیادی دارند و معمولا خودمحور عمل می‌کنند.
• دسته سوم

اختلال شخصیت وابسته

• مهمترین و بارز ترین ویژگی این افراد ترس از تنها بودن است که به علت این ترس دست اعتماد به نفس پایینی دارند و نیازهای دیگران را در اولویت قرار می‌دهند ، معمولا تنهایی قادر به انجام کارها نیستند یا حداقل اینطور فکر می‌کنند ، بیش از حد به دیگران وابسته و چسبیده هستند ، برای کوچکترین تصمیمات نیاز به تائید دیگران را می‌بینند ، کاری را تنهایی انجام نمی‌دهند ، آستانه تحمل پایینی دارند و تصور دارند به محض پایان یک رابطه باید رابطه جدیدی را شروع کنند ، ازمخالفت و عدم تائید دیگران ترس دارند و نیاز به مراقبت را احساس می‌کنند.

اختلال شخصیت اجتنابی

• این افراد از دسته افرادی هستند که همیشه نگران هستند که دیگران راجع به آنها چه فکری می‌کنند و درواقع از قضاوت منفی آنها در حراسند این امر باعث شده تا اعتماد به نفس پایینی داشته باشند و همیشه مضطرب باشند بسیار افراد کم رویی هستند و حساسیت شدیدی نسبت به مورد انتقاد قرار گرفتن و طرد شدن از خود نشان می‌دهند ، ترسو و گوشه گیر هستند ، از انجام کارهایی که نیاز به تماس با افراد دیگر دارد می‌ترسند ، به شدت از مورد تمسخر واقع شدن و شرمنده شدن وحشت دارند و علاقه‌ای برای ورود به رابطه از خود نشان نمی‌دهند.

اختلال شخصیت وسواسی ، جبری

• اینگونه افراد روی جزئیات به شدت تمرکز دارند و همین طور به شدت کمال گرا هستند که این مسئله باعث می‌شود کارهایی را از روی جبر چندید بار انجام داده و بیش از حد کار کنند و برای اوقات فراقت و دوستانشان وقتی را صرف نکنند ، در رفتار و اخلاق خود انعطاف ندارند ، کاری را نصفه رها نمی‌کنند و در محیط های بهم ریخته و شلوغ مضطرب می‌شوند ، به دلیل کمالگرایی افراطی در این افراد استاندارد های خلی بایی دارند و ممکن است در شرایطی کنترل گری داشته باشند تا محی را باب طبع خود شکل دهند ، جدی هستند و لجباز هستند و همچنین در خرج کردن بسیار مشکل دارند و نمی‌توانند اشیا بی استفاده و بی ارزش را دور بریزند.

علل اختلال شخصیت

علتی برای اختلالات شخصیت تعیین نشده که بگوییم ممکن است به این دلیل افراد دچار اختلال شخصیتی هستند چرا که ممکن است دلایل زیادی را شامل شود مانند ،

ژنتیک

ممکن است مسائلی که برای فرد به وجود آمده ارثی باشد و در خانواده آن شخص و در اطرافیانش دیده شود که تاثیر در شخصیت فرد بگذارد و فرد دچار یک یا چند اختلال شخصیتی بگردد.

محیط

محیط مهمترین مسوله برای رشد شخصیت یک فرد است چراکه یک فرد تمامی الگوها و سبک رفتار نوع حرف زدن و … را از محیز خود یاد می‌گیرد این محیز می‌تواند محل کار ، مدرسه ، خانواده و یا جمع دوستان باشد که تاثیر بالایی در فرد ایجاد می‌کند و ممکن است اختلالاتی را نیز به وجود بیاورد برای مثال فردی که پدر یا مادری با اختلال شخصیتی دارد به دلیل اینکه پدر یا مادر آن فرد اطلاعی از بیماری خود ندارد و احساس می‌کنند که رفتار درستی دارند این نوع تفکر را به فرزند و کودک خود غالب می‌کنند که باعث می‌شود فرد در آینده دچار همان مشکلات و مسائل باشند.

تجارب ناخوشایند

ممکن است فرد در دوران کودکی و حتی بزرگسالی اتفاقی برایش بیوفتد اعم از تصادف وحشتناک ، سوءاستفاده جنسی و یا جسمی ،آسیب رسیدن از طرف اطرافیان و یا خانواده در کودکی ، از دست دادن نزدیکان ، جنگ و …. این اتفاقات و تجارب ناخوشایند در زندگی افراد بسیار تاثیرگذار هستند و ممکن است شرایط و نوع نگاه فرد و همچنین در نوع تفکر فرد تاثیر زیادی بگذارند.

سوء مصرف مواد مخدر

مصرف مواد مخدر علاوه بر تاثیرات مخرب جسمی تاثیرات روحی بسیاری را در افراد ایجاد می‌کند و یکی از مواردی که ممکن است دلیلی برای به وجود آمدن اختلالات شخصیتی بشود سوء مصرف مواد مخدر است چرا که مغز انسان را مورد تخریب قرار می‌دهد و خطرات جدی را برای فرد به وجود می‌آورد.

عوارض اختلال شخصیت

برای افرادی که دارای اختلال شخصیت هستند بسته به نوع اختلال ممکن است اتفاقات زیادو ناخوشایندی بیوفتد که البته هر کدام عوارض خاص خود را دارند که برخی از انها مشترک هستند و به این دلیل که معمولا افرادی که دچار اختلال در شخصیت هستند تنها از یکی از آنها رنج نمیبرند و ممکن است دچار دو یا چند اختلال شخصیت باشند ، این گونه افراد در معرض خطراتی از جانب خود و دیگران هستند از قبیل مشکل در ارتباط بر قرار کردن و همچنین در حفظ شغل ، بی میلی نشان دادن به درمان چراکه اکثرا تصور دارند مشکلی ندارند ، استرس و اضطراب فراوان و در پی آن به منظور سرپوش گذاشتن روی اضطراب روی آوردن به مصرف مواد مخدر و همچنین سوءمصرف مواد مخدر و الکل و در آخر هم افسردگی و افکار و اقدام به خودکشی ، این افراد روابط سالم و درستی ندارند و ممکن است در جمع خانواده و نزدیکان خود مشکلاتی به وجود بیاورند.

تست و تشخیص اختلال شخصیت

تشخیص اختلال شخصیت به صورت های مختلفی صورت می‌گیرد و متخصصین در این حوزه بعد از تشخیص شروع به درمان با توجه به نوع اختلال و همچنین شرایط و تجارب فرد و البته شدت اختلال در فرد می‎‌کنند روش های تشخیص به صورت زیر است :

• معاینه وضعیت فرد به صورت فیزیکی انجام می‌گیرد چرا که ممکن است این اختلالات در فرد مشکلات جسمانی نیز بوجود بیاورد.
• مهمترین مسئله در تشخیص معاینه روانشناختی فرد است چرا که یک متخصص می‌تواند با انجام تست های خاص ، مکالمات و مشاوره های عمیق علاوه بر ریشه های اختلال در فرد نوع اختلال را تشخیص داده و به روند درمان راه پیدا کند ، روانشناسان و روانپزشکان با دریافت اطلاعات در مورد خانواده فرد نوع زندگی و رفتارها و نوع نگاه شخص به زندگی روند تشخیص را جلو می‌برند که بسیار دقیق ، علمی و مفید است چرا که روند درمان به شیوه صحیح و درستی انجام می‌شود.
• معیارهایی برای تشخیص اختلالات روانشناختی وجود دارد که تائید شده در انجمنن روانشناسی آمریکا است و به نام DSM-5 شناخته می‌شود که روان درمان گران از این منبع نیز استفاده می‌کنند و منبع مناسبی برای شناخت اختلالات روانشناختی است.

میزان شیوع و خطر اختلال شخصیت

تشخیص اختلال شخصیت از سن 18 سال به بالا صورت می‌گیرد چرا که قبل از ان هنوز شخصیت فرد شکل نگرفته و درحال رشد است ، در آمار جهانی که توسط سازمان بهداشت جهانی گرفته شده است در سال 2009 میزان ابتلا به اختلالات شخصیتی 6.1 درصد اعلام شده است ، در هر اختلال شخصیت جنسیت نیز موثر است و در برخی موارد ابتلا در زنان بیشتر است و در برخی برعکس.

بدترین و آسیب زا ترین اختلال شخصیتی که هم به خود افراد هم به نزدیکان و جامعه آسیب می‌زند شخصیت تهای ضد اجتماعی ، اسکیزوتایپال و مرزی می‌باشد که در این دسته خطرناک ترین شخصیت ضد اجتماعی است چرا که بدون احساس گناه و بدون توجه ممکن است آسیب هایی را برای افراد و اجتماع به وجود بیاورند و همچنین در روند درمان نیز ممکن است برای رسیدن به اهداف خود تظاهر به بهبود پیدا کنند میزان شیوع هر کدام از اختلالات با توجه به کشور و فرهنگ متفاوت است و ممکن است در منطقه‌ای به دلیل شرایط و سخت گیری هایی خاص شیوع به یکی از اختلالات بیشتر باشد.

درمان اختلال شخصیت

درمان اختلالات شخصیتی باید توسط یک شخص متخصص صورت بگیرد البته بسته به نوع و شدت اختلال شخص نیاز به درمان های مختلفی پیدا می‌کند و البته به این دلیل که افراد از بیماری خود آگاهی ندارند و حتی قبول ندارند که در روند افکار آنها مشکلی وجود دارند این افراد از مشاوره با روان درمانگر اجتناب می‌کنند و در مواردی اگر حضور پیدا کنند به فرد اعتماد ندارند و توجهی به مشاور نمی‌کنند چرا که ممکن است به اجبار خانواده و یا نزدیکان حضور پیدا کرده باشند ، این علائم در افراد ممکن است با افزایش سن روند کاهشی و یا برعکس افزایش داشته باشند که این موضوع به فاکتورهای مختلفی مانند شرایط محیطی دارد البته اختلال شخصیت نیاز به درمان دارد و روند درمان اختلال شخصیتی معمولا به روشهای مختلفی انجام می‌گیرد.

روان درمانی

روان درمانی شامل موارد زیادی اعم از رفتاردرمانی و شناخت درمانی ، خانواده درمانی ، گروه درمانی و … است که در یک مجموعه روانشناختی باید انجام بگیرد افراد در روند درمان خود باید زیر نظر یک روانشناس باشند تا بیماری در آنها تشخیص داده شود و اولین مرحله در روند درمان تشخیص و ریشه یابی بیماری است طی جلسات باید مورد بررسی و بهبود قرار بگیرد . و روند درمان مشخصی برای  فرد در نظر گرفته شود در موارد خفیف با چند جلسه درمانی و آگاهی یافتن فرد از رفتار خود مشکل برطرف می‌شود اما در مواردی که شدت دارد نیاز به اقداماتی دیگر مانند دارو درمانی و حتی بستری شدن نیز می‌باشد.

دارودرمانی

یکی از مواردی که در درمان اختلالات شخصیتی به کار می‌رود استفاده از دارو ها است که حتما باید زیر نظر یک روانپزشک صورت بگیرد چرا که ممکن است مصرف سر خود و نامنظم آن تاثیرات به شدت مخربی را بر فرد بگذارد و هیچ چیز که درست نشود هیچ بلکه مسائل بیشتری گریبان فرد را بگیرد.

شناخت درمانی

شناخت درمانی که زیر مجموعه همان روان درمانی محسوب می‌شود به صورتی است که فرد با تحقیق و یافتن اطلاعات درباره اختلال خود از آن آگاهی کامل پیدا می‌کند و همچنین به کمک مشاور از رفتارهای خود مطلع می‌شود و خود شخص به شناخت کاملی از بیماریو خودش می‌رسد و به نوعی در آن مسئله تخصص پیدا می‌کند و رفته رفته خودش را با کمک گرفتن از یک مشاور درمان می‌کند.

و در آخر

هراز چندگاهی به یک روانشناس مراجعه کنید تا شمارا راهنمایی کند و از موارد خطر  پیشگیری کنید ، سعی کنید آرامش را سرلوحه زندگی خود قرار دهید مدیتیشن و یوگا و همچنین ورزش را فراموش نکنید ، در اجتماعات حضور پیدا کنید و از منزوی شدن بپرهیزید ، از مصرف مواد مخدر و الکل بپرهیزید برای اختلالات شخصیتی درمان قطعی و خاصی وجود ندارد و باید توسط یک شخص حرفه‌ای و متخصص مورد بررسی قرار بگیرد و اطلاعات ارائه شده در سایت ها جنبه آموزشی دارند و جای پزشک را برای شما نمیتوانند پ کنند اگر احساس می‌کنید دچار این علائم هستید به یک مشاور مراجعه کنید و از او کمک بخواهید.